Ulusal Varlık Fonu, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi’nin başına Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçmesi ile tekrar gündeme geldi. Bu konu hakkındaki bilgileri 10 madde ile sıraladık.
1- Ulusal Varlık Fonu Nedir?
Ulusal Varlık Fonu kavramı finans sektöründe yatırım aracılığı ile gelir yoluna giden fonlardır. Bu fonlar genelde Devlet hakimiyeti altında çalışır.
Milletin ya da devletin adına reel ve piyasa varlıklarına yönelik finansal yatırım araçlarıdır. Meta ve döviz rezervine sahiptirler.
2- Dünyada Ulusal varlık Fonları:
Geçtiğimiz 15 yıl içinde birçok varlık fonu kuruldu. Zenginleşen ülkeler bu konuya daha çok yönelmeye başladılar. Afrike ülkelerinden Angola, Botsvana ve Nijerya bu furyaya en son katılanlardan. Suudi Arabistan ve Kuveyt gibi Arap ülkeleri de bu konuda girişimde bulundular.
bu fonlar 2010’lu yıllardan sonra ciddi anlamda gelişti. Ulusal Varlık Fonları Enstitüsü bu konuda açıklama yaparak bu fonların varlıklarının 7.3 trilyon doları geçtiğini belirtti. Yine aynı kaynağa göre fonların yaklaşık 3/4’ü Doğu Asya ve Orta Doğu ülkeleri tarafından oluşturulmuş durumda.
3- Ulusal Varlık Fonu’nda ilk 5
- Norveç: 885 milyar dolar varlığı ile dünyada birinci sırayı alan Norveç, geçtiğimiz yıl fonunun yüzde 15’ini sektörel olarak gayrimenkul alanında değerlendireceğini belirtmişti. Fon 1990 yılında kuruldu.
- Çin: 813.8 milar dolarla Norveç’i Çün takip ediyor.
- Birleşik Arap Emirlikleri: 792 milyar dolar varlığıyla Birleşik Arap Emirlikleri 3. sırada
- Kuveyt: Petrol ve petrol ürünlerinin keşfedilmesi ile birlikte, bu gelirleri yatırım aracı haline dönüştürmek amacıyla 1953 yılında kurulan bu ilk fonun 592 milyar dolar varlığa sahip olduğu tahmin ediliyor.
- Suudi Arabistan: Yine petrol geliri yüksek olan bir ülke olan Suudi Arabistan 576 milyar dolarlık varlığı ile 5. sırada.
Yakın bir zaman önce Azerbaycan, Abu Dabi ve Katar ulusal varlık fonları, 380 milyon dolarlık yatırım ile Milano’da 3 ayrı mülk almayı kararlaştırmıştı.
4- Ulusal Varlık Fonunn Amacı:
Ülke bütçesi ve ekonomisini, ekonomik dalgalanmalara karşı savunmak ve dengeye oturtmaktır. Ayrıca geleceğe dönük tasarruf arttırma, sosyal ve ekonomik refahı sağlayacak finansmanı yaratma hedefi vardır.
Risk ve kazanç faktörleri altında fon yönetimini yatırıma yönlendirme amacı güder. Bu koşullar altında bütçe kısıtlaması ve meclis denetimi mümkün değildir. Genelde bu denetimden mahrum kalmak için kurulurlar.
5- Ulusal Varlık Fonu Geliri:
Bütçe fazlasından oluşmaktadır.
6- Türkiye’de Ulusal Varlık Fonunun Kurulması
Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi 26 Ağustos 2016 tarihli Resmi Gazete ile resmen yürürlüğe girdi.
7- Ülkemizde Ulusal Varlık Fonu Kuruluş Sermayesi :
Özelleştirme Fonu ile 50 milyon dolarlık kuruluş sermayesi sağlandı. Payları Özelleştirme İdaresi Başkanlığına ait, hisse senetleri de nama yazılı.
8- Ulusal Varlık Fonunun Kaynağı:
Özelleştirme kapsamında bulunarak fona devredilmesi kararı verilen kuruluşlar ve varlıklar ve fona aktarılmasına karar verilen nakit fazlası kaynağını oluşturmakta. Türkiye Varlık Fonu için Halkbank’ın Hazine’ye ait olan %51.11 hisse, THY’nın % 49.12 olan kamuya ait hissesi, Ziraat Bankası’nın tamamı, BİST’in % 73.6’lık kamu hissesi ve BOTAŞ, TÜRKSAT gibi büyük ölçekli kamu kuruluş ve hazine arazileri devredildi.
9- Ulusal Varlık Fonu Denetimi:
Birçok batı ülkesi bu konuda denetim ve düzenleme konularında uyarılarda bulundu. Ama birçok ulusal varlık fonu bu konuya olumlu yaklaşmıyor. Araştırmalara göre en şeffaf ve uygun Ulusal Varlık Fonu Norveç’in. Çin, Kuveyt ve Abu Dhabi kısmen uygun. Yönetilen para miktarını açıklamayan ve hatta yıllık rapor da yayınlamayan Katar gibi Körfez ülkeleri ise bu konuda sınıfta kalmış durumda.
Türkiye’de şirket, Sermaye Piyasası Kanunu içeriğine bağlı biçimde kurumsal yönetim düzenlemelerine tabii.
10-Ulusal Varlık Fonu Yönetim Kurulu:
12.09.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan bilgilere göre Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi’nin yeni Yönetim Kurulu Başkanı,Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan oldu. Aynı zamanda yayımlanan Resmi Gazete’de Varlık Fonu Yönetimi AŞ’nin Yönetim Kurulu ve Genel Müdürler de belli oldu. Buna göre Başkan Vekili Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak olurken, Selim Arda Ermut, Hüseyin Aydın, Rifat Hisarcıklıoğlu, Erişah Arıcan, Fuat Tosyalı ve Zafer Sönmez diğer yönetim kurulu üyelerini oluşturuyor. Genel Müdürlüğe ise Zafer Sönmez getirildi.
Bir önceki yönetim kurulu üyeleri ise Yiğit Bulut, Kerem Alkin, Himmet Karadağ ve Oral Erdoğan’dı. Varlık Fonu Yönetim Kurulu Başkanlığı’nda ise Mehmet Bostan bulunmaktaydı.
Daha çok Kısa&Net bilgi için tıklayınız.
Kaynaklar:
NTV
BBC
