Akaryakıt ve doğalgaz kullanımı hayatımızıYeni gelen akaryakıt ve doğalgaz zamları ile birlikte, bu zamların gündelik yaşantımıza nasıl etkileyeceğini tartışır olduk. Birçok sektörde kullanılan hammaddelerden birisi olan akaryakıtta yaşanan zamlar, dolaylı olarak diğer sektörlere de etkileyerek bir zam zinciri biçiminde karşımıza çıkıyor. Petrol Sanayi Derneği’nin yayımladığı “Akaryakıt Dağıtım Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri ve Önemi” isimli rapora göre bağımlılık açık biçimde ortaya çıkmaktadır:
İnşaat, üretim, enerji, mühendislik, emlak, taşımacılık/lojistik ve tarım dahil olmak üzere akaryakıt dağıtım sektörünün yaklaşık 30’un üzerinde ana sektörü doğrudan etkilediği görülmektedir.
Biz de bu sektörlerin başında gelen kimi sektörlerde akaryakıt ve doğalgaz kullanımını ve maliyetlerini etkileyecek rakamları sizlere sunmaya çalıştık.
Tarım Sektöründe Akaryakıt ve Doğalgaz Kullanımı
Tarımda traktör kullanımı dünyadaki kullanım oranlarına göre başı çekmektedir. Bu da akaryakıt ve doğalgaz kullanımını arttıran bir etmendir.
5 yıllık artış dilimine göre TÜİK 2008 istatistikleri ile Buğday/Mazot paritesi
Türkiye’de tarımda akaryakıt, mazot kullanımı ile yaygındır. Mazot kullanımı yıllara göre doğrusal bir artış göstermiştir. 70’li yıllarda OPEC krizi ile birlikte ham petrol fiyatlarındaki artış gündemden düşmemiştir. Bu yıllarda yaşanan krizler hakkında detaylı bir incelemeye buradan ulaşabilirsiniz. Bu yıllarda petrol fiyatlarındaki artıştan ziyade akaryakıttaki vergi artışı maliyet olarak daha büyük bir artışa neden olmuştur. 1975’ten bugüne ise mazot fiyatları buğday fiyatlarına göre daha fazla bir artış göstermiştir. Bu da buğday üretimindeki karlılığı büyük oranda düşürürmüş, temel bir gıda maddesi olan buğday sofralarımıza dolaylı olarak yansımaktadır. Mazotun Türkiye’de değişik tarım ürünleri içinde maliyet oranı ise yandaki tabloda verilmiştir. Akaryakıtın bir girdi olarak tarım sektöründe etkisini daha detaylı incelemek için bu makaleden yararlanabilirsiniz.
Enerji Sektöründe Akaryakıt ve Doğalgaz Kullanımı
İzmir Doğalgaz Elektrik Santrali
Enerji sektörü her ülke ekonomisi için tartışmasız en önemli faktörlerden birisidir. Türkiye de bu konuda yeni enerji üretim santralleri ve dışarıdan ithal edilen enerji hammadesi ve kaynağı ile sürekli tartışma konusu olmuştur. Araştırmalar gösteriyor ki 2017 yılına gelindiğinde akaryakıtın enerji sektöründeki payı tartışmasız bir gerçek halini almıştır. Kasım 2017 verilerine göre enerji kaynağı olarak % 45’lik oranla Doğal Gaz ön sırayı çekmektedir. Doğal gazın enerji santrallerindeki tüketim oranı ise ülke genelindeki kullanım bazında % 24’lük bir orana sahiptir. Enerji sektöründeki kaynaklar hakkındaki detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
İnşaat Sektöründe Akaryakıt ve Doğalgaz Kullanımı
İnşaat sektöründe akaryakıtlı araç kullanımı çok yaygındır. Bu da akaryakıt ve doğalgaz kullanımını arttıran bir etmendir.
Ülkenin ana dinamolarından biri olduğu varsayılan inşaat sektörü ise yine akaryakıt bağımlılığı konusunda dikkat çekiyor. 2005 yılı TÜİK verilerine göre benzinin diğer enerji kaynaklarına göre tüketim oranı yaklaşık yüzde 5, doğalgazın yaklaşık yüzde 4, fuel-oilin yaklaşık yüzde 4, LPG’nin yaklaşık yüzde 2, motorinin yaklaşık yüzde 75 olmak üzere enerji kaynakları bazında akaryakıtın kullanımı yüzde 85-90 seviyeleri arasında kalmaktadır. Bu oran inşaat sektöründe kullanılan enerji miktarı içinde akaryakkıtın payını çarpıcı biçimde ortaya koymaktadır.
Ulaştırma Sektöründe Akaryakıt ve Doğalgaz Kullanımı
Ulaştırma sektörünün ana maliyet kalemi doğal olarak akaryakıttır. Bu da akaryakıt ve doğalgaz kullanımını arttıran bir etmendir.
Yine ulaştırma sektöründe tüketilen enerji kaynakları içinde benzinin diğer enerji kaynaklarına göre tüketim oranı yaklaşık yüzde 2, doğalgazın yaklaşık yüzde 1, fuel-oilin yaklaşık yüzde 7, LPG’nin yaklaşık binde 1, motorinin yaklaşık yüzde 40, uçak benzininin yaklaşık yüzde 14 oranı ile yaklaşık yüzde 64 oranında akaryakıt tüketimini görmekteyiz. Ulaştırma maliyetleri açısından bakıldığında ise bu değer hadd safhalara çıkmaktadır.
